Er konden 75 mensen coronaveilig in de zaal. De lezing was al snel volgeboekt, zodat we met een wachtlijst moesten werken. Men had er duidelijk “zin in”. Martin Vastenhout en Luit van der Tuuk, beiden van het Museum Dorestad in Wijk bij Duurstede presenteerden hun visie op de Vikingen in Dorestad.

Luit van der Tuuk geldt als een van de belangrijkste kenners van deze geschiedenisperiode. Hij doet veel onderzoek en hoewel men vaak denkt dat er nauwelijks bronnen zijn uit deze tijd, meldt Luit dat er juist nog heel veel geschreven bronnen zijn. Die zitten echter ‘verstopt’ in enorme en oude archieven, zoals dat van het Vaticaan.

Met als startpunt de bekende schoolplaat van Isings: De Noormannen bij Dorestad, namen de sprekers ons mee op een ontdekkingstocht. Allereerst werd uitgelegd dat er verschil is tussen Noormannen en Vikingen. Noormannen waren personen die vanuit het noorden (Scandinavië) hiernaar toe kwamen om te handelen bijvoorbeeld. Vikingen is de naam die ze kregen als ze kwamen om te plunderen. Een Noorman is dus geen Viking. Maar een Viking wel een plunderende Noorman.

Wat kwamen deze Scandinaviërs hier doen en waarom zij reisden zij zoveel?

Belangrijk  te weten is dat eigenlijk iedereen in deze periode van de geschiedenis (500 tot 1000) boer was. In onze streken waren dat vrijwel altijd horigen; zijn waren min of meer het eigendom van hun heer. Ze konden en mochten niet veel. In de noordelijke gebieden waren de meeste boeren vrije boeren. Ze konden dus ook kiezen voor iets anders. En omdat zij in zeer waterrijke gebieden woonden hadden ze zich in de lange noordelijke winters bekwaamd in het bouwen van schepen, waarmee ze konden vissen, maar ook op avontuur gingen.

De relatie met Dorestad was opportunistisch. Er was veel handel, maar ook werd er geplunderd. Een bekende naam is Rorik (±820-±873). Hij was geboren in Jutland maar als jongen al in het gebied van de Franken gekomen; hij sprak dus hun taal. De Franken en de Friezen vochten veel conflicten uit om macht en bezit. 

Maar er was ook onderling veel oorlog. Sommige groepen zochten steun o.a. bij de Noormannen, die zich in ‘Nederland’ en omgeving gevestigd hadden. Die steun werd geleverd door krijgsheren in de vorm van terroristische aanvallen om druk uit te oefenen.  Het ‘afrekenen’ voor verleende diensten bestond uit o.a. uit ‘baantjes’ of iets in leen krijgen. Zo niet dan kon er worden geplunderd. Rorik kreeg Dorestad in leen als dank voor zijn hulp, maar door verzet van de Frankische Lotharius bezette hij Dorestad en Utrecht (850).

In 876 was er een slag, waarbij de Vikingen door de Friezen verslagen werden. Dat men het een boeiend onderwerp vond, bleek we uit de vele vragen die gesteld werden.

Presentatie Museum Dorestad

De lezing werd besloten met een korte presentatie van het in Wijk bij Duurstede gelegen Museum Dorestad. Dat wordt  binnenkort ingericht in het oude stadhuis, een mooie historische locatie. Omdat er minder ruimte is dan in de vorige locatie is besloten te focussen op de Dorestadperiode. Zonder meer een unieke periode in de Wijkse geschiedenis. Het was toen een van de belangrijkste en grootste plaatsen in Europa en ook in heel Europa bekend.

Het nieuwe museum wordt modern ingericht met veel aandacht voor de beleving. Martin en Luit zijn bereid om belangstellenden rond te leiden in het oude Stadhuis.

Het bestuur hoopt er in het voorjaar van 2022 een kleine excursie aan te wijden.

Herman de Korte, Norma Mulder